Ανάμεσα στα μαντινειακά χωριά Λεβίδι και Βυτίνα βρίσκεται το χωριό του Μπεζενίκου, το οποίο -λόγω των εκάστοτε συνθηκών- φαίνεται ότι έχει μετακινηθεί αρκετές φορές. Λέγεται ότι το χωριό ήταν κτισμένο κάτω από τη μονή της Ελεούσας, κοντά στην τοποθεσία «Σπηλιά» ή «Μετόχι», όπου βρίσκονται ερείπια σπιτιών και κατάλοιπα ενός τετραγώνου κτίσματος, που οι ντόπιοι τον λένε «Αγιώργη». Ίχνη οικισμού υπάρχουν ακόμη στη θέση «Βαρδαίοι» και «Λιβάδι», όπου η τοπική παράδοση τοποθετεί το τσιφλίκι ενός αγά και επεισόδια από την εποχή της Τουρκοκρατίας.
Το Μπεζενίκο, εάν δεχθούμε ότι είναι σλάβικο τοπωνύμιο, πρέπει να έχει ζωή πολλών αιώνων. Στην ίδια θέση βρίσκεται σήμερα το χωριό Βλαχέρνα σε υψόμετρο 940 μέτρων. Σε φυσικό μεγαλόπρεπο σκηνικό με τις πλαγιές του Μαίναλου στα δυτικά και τα πεδινά ανοίγματα του Ορχομενού προς τα ανατολικά, βρίσκονται δύο μονές, η μονή της Παναγίας Ελεούσας και η μονή Βλαχέρνας. Η Παναγία Ελεούσα βρίσκεται στη νότια πλευρά του χωριού, λίγο χαμηλότερα από το Κάστρο του Μπεζενίκου, ενώ βορειοδυτικά από το χωριό Βλαχέρνα (παλιό Μπεζενίκο), στην κορυφή του βουνού Καστανιά (που ίσως είναι ο Κνάκαλος της αρχαιότητας) βρίσκεται η μονή της Παναγίας Βλαχέρνας.
«Μονή των βράχων» η Αγία Ελεούσα του Μπεζενίκου στη νότια πλευρά του χωριού, αθέατη και προφυλαγμένη μέσα στο κοίλωμα του βουνού και περικυκλωμένη από τα πεύκα του Μαινάλου, υπήρξε καταφύγιο στους δύσκολους καιρούς, ιδιαίτερα στα χρόνια του Αγώνα και την περίοδο της επιδρομής του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο (1826). Τα παλαιότερα χρόνια ξεκινώντας από το χωριό, ένα μονοπάτι από το φαράγγι της Αράπισσας και μετά από τρία περίπου τέταρτα πεζοπορίας, οδηγούσε στα πρώτα σκαλοπάτια της μονής. Σήμερα ένας χωματόδρομος έχει πάρει τη θέση του παλιού μονοπατιού και καθιστά δυνατή την πρόσβαση με αυτοκίνητο κοντά στη μονή.
Ανηφορίζοντας προς τη μονή και πολύ κοντά στο σημείο, όπου βρίσκεται το σύγχρονο μνημείο του τοπικού ήρωα Αλέξη Νικολάου ή Λεβιδιώτη βρίσκονται μέσα σε εντυπωσιακή σπηλιά τα αρχιτεκτονικά λείψανα της Παναγιάς Καταφυγιώτισσας, για την οποία δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για την ίδρυσή της. Πρόκειται για μονόχωρη εκκλησία, η οποία έχει κτισθεί σε κοίλωμα του φυσικού βράχου ακολουθώντας την κλίση του. Σήμερα σώζονται τμήματα της τοιχοποιίας σε αρκετά μεγάλο ύψος, καθώς και σπαράγματα τοιχογραφιών κατά χώραν.
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ 18/11/2014